De dood als geschenk

Iedereen beleeft het ultieme afscheid nemen van een dierbare op een andere manier. De laatste fase in een ziekte- of ouderdomsproces kun je niet voorspellen, laat staan dat je vooraf weet hoe jij erop zult reageren. Ren je er hard voor weg? Verstar je helemaal of ga je in de zorgmodus om maar niet te voelen hoezeer het je raakt? Hoe ga jij om met de dood?

Mijn moeder kreeg op 27 juni 2019 de diagnose darmkanker. Ze wilde graag thuis blijven en zo hebben mijn broer en ik haar verzorgd samen met een heel legertje ondersteuners: thuiszorg, nachtzusters, vrijwilligers…. Wat ben ik blij dat het zomer is, vakantie. Ik heb alle tijd om bij haar zijn.

Dood gaan is moeilijk

Als ik bij mijn moeder ben, voel ik me vaak een beetje rusteloos. Soms weet ik mij geen raad met allerlei gevoelens die onder de oppervlakte sluimeren. Dan maar doen: een schoon glas met bouillon of druivensap binnen haar handbereik zetten, alle goede doelen opzeggen en dat zijn er nogal wat, de vuilniszak naar beneden brengen… zo voel ik me nuttig en komt niet alles tegelijkertijd binnen.

Tegelijkertijd kan ik niet ontkennen dat het moeilijk is.

Het is moeilijk om te zien hoe mager ze wordt.

Het is moeilijk dat ze zichzelf niet meer kan omdraaien

Het is moeilijk dat ze rochelt om het slijm in haar longen weg te krijgen

Het is moeilijk dat ze zich de voorlaatste dag van haar leven verslikt in een framboos en er bijna in stikt. Dit is haar laatste hap.

We hebben ervoor gekozen om bij haar te blijven, mijn broer en ik. Zo is het dus om bij haar te zijn in deze laatste fase, moeilijk.

Vecht niet met de realiteit

Als je verwelkomt wat er is, dan beweeg je in de richting van de realiteit, zegt Ostaseski. Als je vecht met de realiteit verlies je altijd. Je hebt maar weinig controle over de externe omstandigheden van je leven, maar hoe je reageert, daarin heb je vrije keus.

Doodgaan is zwaar. Mijn moeder verliest als gevolg van die nare darmkanker bijna elk decorum en toch is ze prachtig in wie ze is. Haar blik is zo open en zacht dat ze bijna transparant wordt. Wanneer ik haar een vraag stel gaat ze naar binnen, voelt wat daar aanwezig is en geeft een helder antwoord. Ze is direct en puur: “als jullie nu eens je mond houden, dan kan ik slapen”.

Ik wist niet dat de dood in al haar lelijkheid zo mooi kon zijn. Door zo’n drie à vier dagen per week aan haar zijde door te brengen, heb ik het volledig kunnen meemaken. De pijn en het verdriet, maar ook hoe mijn moeder, die zich vaak terug had getrokken in eenzaamheid, genoot van de aandacht van alle mensen die op bezoek kwamen, van de zorg waarmee ze omringd werd. Ze werd een prachtig voorbeeld van iemand die gestopt was met strijden, van iemand die de rauwe realiteit accepteerde zoals die was.

Pak je geschenken uit

“De liefde en de dood zijn de mooiste geschenken die aan ons zijn gegeven; vaak worden ze onuitgepakt doorgegeven” (Rainer Maria Rilke). Sinds de dood van mijn moeder is er iets geheeld tussen ons. Alle oude pijn, zoals dochters die kennen bij hun moeder, is weggesmolten. Vakantie heb ik niet gehad deze zomer, wel een helende reis.

Aan het begin van elk jaar kies ik een jaarwoord. Voor 2019 is dat lichtheid. Mijn moeders’ dood heeft mij geholpen om dat in mijzelf te vinden. Door liefdevol bij haar aanwezig te zijn, was ik ook liefdevol naar mezelf. Na het afscheid eind augustus was er lichtheid in mij. Er was iets opgelost, geheeld. Zo kan ik er nog meer zijn voor mezelf en voor anderen via mijn handen, mijn woorden en mijn aanwezigheid. Dank je wel, moeder. 

Ben jij op zoek naar lichtheid in jezelf? Heb je het gevoel dat je eigen schat nog steeds onuitgepakt is, dat je er niet bij kunt? Ik ga graag met jou op ontdekkingsreis in je lichaam. Lees hier wat ik voor jou kan betekenen.