Ze zei:
“Als ongediagnosticeerde autist heb ik gewoon mijn leven geleid. Ik wist niet beter. Wat voor mij normaal was, bleek later niet de standaard te zijn.”
Toen ze tegenover me zat, voelde ik haar vermoeidheid. Niet die van een druk leven, maar die diepere, existentiële moeheid die komt van jarenlang aanpassen. Van altijd alert zijn op wat hoort, van het voortdurend spiegelen aan anderen om niet op te vallen.
Ze had geleerd hoe ze zich moest gedragen, hoe ze “normaal” moest doen. En ergens onderweg ontstond de overtuiging: ik ben niet oké zoals ik ben.
Veel vrouwen met autisme herkennen dit patroon. Ze zijn vaak meesters in het observeren, analyseren, afstemmen. Ze voelen haarfijn aan wat een situatie vraagt en doen wat nodig is om erbij te horen. Dat maskeren — het verbergen van hun natuurlijke reacties, gevoeligheden en eigenheid — kan jarenlang goed gaan. Tot het niet meer gaat.
Onder het masker groeit de vermoeidheid, de overprikkeling, het gevoel van leegte. Wat aan de buitenkant “goed functioneren” lijkt, is van binnen een continue staat van spanning.
Ellen Grootoonk, autismecoach en lichaamsgericht therapeut, beschrijft dat veel mensen met autisme vooral in hun hoofd leven. Ze denken, analyseren en verklaren, maar het contact met hun lichaam is vaak onderontwikkeld. “Van denken naar voelen” noemt ze dat pad. Want wie voortdurend zijn eigen signalen negeert of onderdrukt, verliest langzaam de verbinding met zichzelf.
En dat verlies van verbinding heeft een prijs. Want wanneer je je échte gevoelens niet meer kunt voelen, raak je ook je levensenergie kwijt. Je raakt uitgeblust, leeg, vlak — de bodem onder je bestaan verdwijnt.
Zo sluipen depressieve klachten langzaam naar binnen: vermoeidheid, lusteloosheid, een gevoel van zinloosheid. Niet omdat er “iets mis is in je hoofd”, maar omdat het lichaam al te lang zegt: ik kan dit niet meer bijbenen.
Dat maskeren laat diepe sporen na — niet alleen in het hoofd, maar ook in het lichaam. Spieren staan voortdurend gespannen, de ademhaling blijft hoog, het zenuwstelsel verkeert in een staat van paraatheid. Het lichaam leeft alsof er elk moment iets mis kan gaan.
In mijn praktijk zie ik vrouwen die zeggen: “Ik voel eigenlijk niets.” Ze bedoelen niet dat ze geen emoties hebben, maar dat ze het contact met zichzelf kwijt zijn. Alles is gericht op controle, op begrijpen. Maar voelen vraagt iets anders: veiligheid.
Zoals deze cliënt zo treffend zei:
“Met de holistische aanpak van Madeleine heb ik die verbinding stap voor stap teruggevonden. Ze creëerde een omgeving die veilig voelde — echt veilig. Zonder oordeel, zonder druk, zonder verwachtingen. Voor het eerst voelde mijn lichaam geen gevaar meer — ook niet van binnenuit.”
Dat is de kern van lichaamsgerichte therapie bij autisme: niet praten over gevoelens, maar weer voelen. Niet analyseren wat er misgaat, maar ervaren dat er niets mis is. Alleen een lichaam dat ooit geleerd heeft op te letten, te waarschuwen, zich in te houden.
Wie zijn leven lang heeft gemaskeerd, heeft meestal ook een diepe behoefte aan controle. Dat geeft houvast. En precies dat maakt ontspanning vaak spannend.
Tijdens een sessie kan ik soms zien hoe iemand wil zakken, maar tegelijk aanspant. De handen trekken samen, de adem stokt. Het lichaam wil loslaten, maar weet niet hoe. Het heeft geleerd dat loslaten gevaarlijk is.
Het paradoxale is dat juist door die spanning te mogen voelen, veiligheid groeit. Niet omdat je iets moet veranderen, maar omdat je mag ervaren dat spanning geen vijand is. Het is een signaal. Een deel van jou dat ooit waakte, dat alert bleef om jou te beschermen.
Lichaamsgericht werken betekent dat we samen leren luisteren naar dat lichaam. Zonder oordeel. Zonder haast. En stap voor stap ontdekken wat eronder zit: vaak verdriet, soms boosheid, vaak ook een diep verlangen naar rust en eigenheid.
Ellen Grootoonk benadrukt dat mensen met autisme baat hebben bij een benadering die verder gaat dan cognitieve training of gedragstherapie. Ze pleit voor aandacht voor de zintuiglijke beleving, voor lichaamssignalen, voor het ervaren van grenzen.
Dat sluit nauw aan bij wat ik dagelijks zie. Wanneer een vrouw met autisme leert voelen waar in haar lichaam spanning woont, waar grenzen eindigen en waar zachtheid mogelijk is, verandert er iets fundamenteels. Ze beweegt van overleven naar leven.
En dat is geen kwestie van één inzicht of één gesprek. Het is een langzaam proces van thuiskomen in jezelf. Van leren dat jouw lichaam niet je vijand is, maar je kompas.
Soms begint herstel heel subtiel. Een ademhaling die dieper wordt. Een schouder die zakt. Een traan die eindelijk mag komen. Kleine tekenen dat het lichaam zich veilig begint te voelen.
Die veiligheid ontstaat niet door woorden, maar door aanwezigheid. Door een aanraking die niet iets van je wil. Door een omgeving waar niets hoeft.
Zoals mijn cliënt het omschreef:
“Ik kon me overgeven aan aanraking, aan vertrouwen, aan rust. En precies daar begon herstel. Niet door woorden, maar door veiligheid, zachtheid en verbinding.”
Dat is de plek waar het masker mag afvallen. Waar het zenuwstelsel ontspant en je weer voelt: ik ben hier, ik ben echt, ik ben genoeg.
Herstel bij autisme begint niet bij het aanleren van sociaal wenselijk gedrag, maar bij het loslaten van het idee dat je “anders” of “niet goed genoeg” bent.
Het vraagt moed om het masker af te zetten, om je ware zelf te tonen — met al je gevoeligheden, je eerlijkheid, je intensiteit. Maar juist daar, in dat ongefilterde zelf, schuilt je kracht.
Want wat vrouwen met autisme vaak “te veel” noemen — te gevoelig, te precies, te direct — is vaak precies wat hen uniek maakt.
Lichaamsgerichte therapie helpt om dat weer te voelen. Niet als concept, maar als ervaring. Als een herontdekking van het lichaam dat al die jaren trouw bleef wachten tot jij weer naar binnen durfde te keren.
En precies daar — in dat diepe contact met jezelf — begint ook herstel van depressieve klachten. Want depressie is vaak geen teken van zwakte, maar een signaal van het lichaam dat zegt: je bent jezelf kwijtgeraakt.
Wanneer je weer luistert, wanneer je voelt, wanneer je jezelf opnieuw toelaat, keert het leven terug.
Plan een kennismakingssessie en ervaar hoe het is om weer contact te maken met je lichaam — en met jezelf.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Bij hoog functionerende depressie zie je vaak niets aan de buitenkant. Lachen maskeert de onderliggende…
Wegzakken in een depressie en niet weten wat je moet doen. Met de kennis over…
Voor depressieve docenten is het heel zwaar om in de spotlights te staan en 'vrolijk'…
Een van de kenmerken van depressie is dat je niet meer kunt genieten. Je bent…
Soms kun je of wil je geen medicatie gebruiken als je depressief bent. Gelukkig zijn…
De winter komt eraan! Veel mensen hebben er last van en komen in een dip…