Hoe vaak word jij beheerst door angst?

Weet jij hoe vaak wij last hebben van angsten? Maar liefst 15% van alle volwassenen, oftewel 1,9 miljoen Nederlanders (Trimbos). Van alle mentale klachten komen angststoornissen het vaakst voor. Toch horen wij er niet veel over uit de eerste hand. Hoe zou dat komen, vroeg ik mij af, en het antwoord is wat mij betreft schaamte. Dus, hoe vaak word jij beheerst door angst?

Soorten angst

Als je het vertelt aan vrienden, maak je kans op een lacherig antwoord of je vindt het zelf nogal stom dat je opeens in de trein gaat hyperventileren en in paniek raakt (paniekstoornis) of dat je bang bent om naar feestjes te gaan (sociale angststoornis) of dat je een fobie hebt voor spinnen of dat je als vanuit het niets bang bent om een presentatie te geven, ziek te worden of dood te gaan (piekerstoornis).

En dan kom je bij de huisarts met rugpijn, hoofdpijn, allerlei spanningsklachten en misschien wel burn-out. Maar ook daar komt het vaak niet direct aan het licht dat je eigenlijk last had van angsten. Meestal weet je zelf eigenlijk niet waar je nu zo bang voor bent. Je brein snapt ook wel dat overmatige angstreacties niet zoveel met de werkelijkheid te maken hebben.

Emotionele pijn

Wat is dan wel het geval? Behalve dat de een een angstiger karakter kan hebben dan de ander, zijn Irrationele angst- en paniekreacties, maar ook veel piekergedachtes ,  een symptoom van onverwerkte emotionele pijn uit het verleden. Het kan het gevolg zijn van een eenmalige traumatische ervaring, maar het kan bijvoorbeeld ook ontstaan door een langdurige onveilige omgeving thuis, op school (pesten) of door geweld of (seksueel) misbruik. Dit noemen we kindtrauma.

Intergenerationeel trauma

Overigens kan het ook ontstaan als gevolg van intergenerationeel trauma. Misschien heb je niet direct aanwijsbare slechte ervaringen in je gezin van herkomst maar ben je iets gaan dragen voor iemand anders in de familie. Zo had ik ooit een cliënte van wie ik de haren niet mocht aanraken. Dat vond ze te zacht en onduidelijk en daarmee onvoorspelbaar. Later bleek dat zij verbonden was met het lot van haar grootmoeder die was mishandeld en aangerand door haar echtgenoot. Elke intiemere aanraking werd daardoor vies en onaangenaam. Toen dit eenmaal aan het licht kwam, kwam er rust in haar lijf.

Controledwang

Zoiets kleins als het strelen van haar kan dus direct naar een trauma van je voorouders leiden. Heel bijzonder!​ De relatie met angst voor pijnlijke gevoelens is dus niet altijd direct herkenbaar. Zo kun je allerlei vormen van controledwang, anorexia of smetvrees ontwikkelen om maar het gevoel te hebben dat je nu wel controle hebt over de situatie om te voorkomen dat je je opnieuw onveilig gaat voelen zoals je je hebt gevoeld op het moment dat je mishandeld of misbruikt werd. Dat nare fysieke en emotionele gevoel wil je koste wat kost vermijden.

Irrationele angst kun je daarmee beschouwen als een beschermingsmechanisme. Het voorkomt dat je  opnieuw de fysieke en emotionele pijn beleeft die je toen gevoeld en nooit helemaal verwerkt hebt. Zolang je met allerlei angsten en controlepatronen bezig bent, piekert over mogelijke onveilige scenario’s in de toekomst voorkom je dat die vervelende herinneringen en gevoelens naar de oppervlakte komen. Ondertussen zijn ze er natuurlijk wel.

Je angsten reguleren

Als je je angstig voelt, veel piekert over de toekomst, allerlei scenario’s uitdenkt, hyperventileert, dan zit je in je hoofd en ben je niet aanwezig in het hier en nu. Het helpt dan om hieruit te stappen door bijvoorbeeld te gaan wandelen of rennen. Ook kun je een simpele oefening doen om je angst te reguleren en je weer veilig te voelen, de 3-3-3 oefening. Deze gaat als volgt:

1. Bekijk 3 dingen die je ziet

Sta even stil en kijk rond. Breng je aandacht naar drie voorwerpen om je heen. Bekijk ze en benoem ze. Let goed op de details. Een voorbeeld: je ziet een vaas met bloemen, een flesje water en een boek. Bestudeer elk object dan zorgvuldig. Welke kleur heeft de vaas? Is hij groot of klein? Welke bloemen zitten erin? Is de fles water vol? Is het water gekoeld of op kamertemperatuur? Welk genre boek is het? Heeft het een harde kaft, is het dik?

2. Identificeer 3 geluiden die je hoort

Vervolgens luister je naar drie geluiden die je rondom kunt horen. Benoem ze. Een vogel die fluit, een waterkoker die opstaat, een trein die voorbijraast… Let ook hier weer goed op de details, zoals de toonhoogte en de cadans van elk geluid. Misschien hoor je ook de stilte voor, na of achter elk geluid.

3. Raak 3 lichaamsdelen aan

Tot slot spreek je je tastzin aan. Kies drie lichaamsdelen die je kan bewegen, zoals je armen, benen of enkels. Wiebel met je tenen, tik met je vingers, draai met je enkels. Focus je volledig op die bewegingen.

Het komt erop neer dat je je aandacht verlegt en je concentreert op iets anders dan je stress of je zorgen. Het brengt je terug naar het hier en nu waar het wel veilig is.

Angst voor het leven

Misschien is onze grootste angst wel niet om dood te gaan maar om ons leven voluit te leven. Als je angstig bent, ben je aan het overleven en niet aan het leven. Dus, loop niet weg van alle sensaties en gevoelens in je lijf! Wees nieuwsgierig en mild naar jezelf en je zult ontdekken waar die nare gevoelens over gaan. En waarschijnlijk wordt het dan minder, kun je er beter mee omgaan of verdwijnt het zelfs helemaal. Kijk vooral dit grappige filmpje eens van Mr. Ramesh over Fear.

Je angsten onderzoeken

Angst is een beschermingsmechanisme tegen emotionele pijn die is ontstaan als gevolg van eerdere onaangename of traumatische gebeurtenissen in je leven, bijvoorbeeld als je een onredelijke angst hebt voor afwijzing, dan ben je vaker afgewezen geweest wat je nog niet goed verwerkt hebt. Het piekeren verdwijnt wanneer de angst is gevonden en het gevoel waar je bang voor bent is doorvoeld en doorleefd.

Wil je ondersteuning bij het liefdevol doorvoelen van jouw angsten, neem dan contact op. Holistische massagetherapie is een hele zachte en afgestemde methode waarin je stapje voor stapje je piekergedachtes en angsten leert reguleren en gaat onderzoeken waar het eigenlijk over gaat. Hier vind je meer informatie over mijn praktijk Tesoro en wat ik te bieden heb.