Help, ik kan niet stoppen met piekeren!

Piekeren, je kunt er uren mee bezig zijn en uiteindelijk weet je niet waar je mee bezig bent geweest. Je loopt rond in kringetjes om dezelfde gedachtes. Er is geen richting of oplossing voor dit probleem, lijkt wel. Toch is het mogelijk om te stoppen met piekeren. 

Ik ken het ook. De meesten van ons kennen dit, en voor sommigen is het dagelijkse kost. Zeker als je last hebt van depressieve klachten of vaak angstig bent, zit je veel in je hoofd. Je wordt er heel moe en moedeloos van. Je gaat er slecht door slapen en het wordt bijna onmogelijk om tot een beslissing te komen. Het leidt tot somberheid en paniek.

Vaak is dan de reactie om nog meer te gaan denken, nog meer uren door te brengen in je hoofd. Zo ebt je levensplezier weg. Maar meer doen van hetzelfde werkt niet, anders had het al geholpen. Maar wat kan ik dan doen? Waar is de uitgang?, hoor ik je denken. Hoe je kunt stoppen met piekeren ga ik je uitleggen.

Het nut van piekeren

Ja, maar piekeren heeft ook zin. Echt waar, piekeren lost een heel groot probleem op, namelijk dat je niet hoeft te voelen dat je gekwetst bent. Piekeren is een afweermechanisme tegen diepere pijn, vaak ontstaan toen je nog een kind was dat zich niet kon verweren en dat de situatie niet naar zijn hand kon zetten.

Om je basisbehoeftes te vervullen, ben je volledig afhankelijk van je ouders. Als je ouders daar niet goed toe in staat zijn, is de pijn onbeschrijflijk. Om dit te overleven, blijft er geen andere mogelijkheid over dan te stoppen met voelen. Alle energie schiet op zo’n moment uit je lijf naar je hoofd. Dat is de plek waar je brein probeert de controle te houden door als een razende allerlei gedachtes te produceren.

Piekeren geeft namelijk de illusie dat je nog enige macht hebt over de situatie. Zolang je er hoegenaamd over kan ‘nadenken’, lijkt het alsof je er nog iets aan kunt doen, je angst bezweren, verklaringen zoeken, oplossingen bedenken. Ook jezelf de schuld geven van de situatie waar je in terecht gekomen bent, wekt de suggestie dat jij er iets aan had kunnen doen.

Niet durven voelen

Op het moment dat je aandacht helemaal wordt opgeslorpt door piekergedachtes, kun je ervan uitgaan dat je iets in jezelf negeert, dat bepaalde ongemakkelijke gevoelens en emoties er niet mogen zijn. Aangezien deze gedachtes steeds maar weer rondjes draaien om hetzelfde onderwerp, is het een teken dat je tot stilstand bent gekomen. Het voorkomt dat je voelt en je overgeeft aan de stroom van het leven, wat het tegenovergestelde is van controle houden. Levensplezier begint daar waar de controle vanuit je gedachtes stopt.

Piekeren, in je hoofd zitten, het is een bron van ongemak. Toch is het mogelijk om hier beter mee om te gaan zodat je hoofd het niet alleen hoeft te doen. We hebben namelijk ook nog een lichaam dat een bron is van wijsheid.

Een holistische kijk op piekeren

Meestal zijn we erg gericht op het mentale deel in onszelf en proberen we dat te veranderen, maar de oplossing zit eerder in een andere omgang met onze emoties en de fysieke signalen van ons lichaam. Komt er een maalstroom aan piekergedachtes op, kijk dan eens of je er even voor kunt gaan zitten. Neem een beetje afstand tot jezelf en geef de waarnemer in jezelf de kans om eens te kijken wat er zich in jou afspeelt. Je kunt jezelf de volgende vragen stellen:

• Waar gaan mijn gedachtes over? Piekergedachtes lijken nergens over te gaan. Ze houden nauwelijks verband met de werkelijkheid, maar als je er toch even bij stilstaat, kun je waarschijnlijk wel een patroon ontdekken. Bij de een draait het om een doemscenario in de toekomst, de ander blijft malen over een pijnlijke gebeurtenis in het verleden en de derde haalt voornamelijk zichzelf onderuit. Waar ben jij mee bezig?
• Wat is de belangrijkste emotie die ik bij dit onderwerp voel? Is het onmacht, verdriet, woede, hulpeloosheid, hopeloosheid, angst, opgejaagdheid….? Duw deze emotie niet weg, maar merk het op en laat het er even helemaal zijn.
• Welke sensaties merk ik op in mijn lichaam? Zit je keel dicht, heb je last van opgetrokken schouders, knijpt zich iets samen bij je hart, zit er een knoop in je maag, doet je buik zeer…? Scan je hele lichaam en sta stil bij wat de meeste aandacht trekt. Duw ook deze sensaties niet weg, maar probeer er bij te zijn met je aandacht en wees er nieuwsgierig naar. Je lichaam is je barometer. Hij maakt jou niets wijs, maar probeert je iets duidelijk te maken over wat er speelt in jouw leven en de betekenis die het voor jou heeft. Luister onbevangen en onbevooroordeeld zonder je ermee te identificeren of er emoties en gedachtes aan te koppelen.

Misschien kun je je het moeilijk voorstellen, maar piekergedachtes stoppen vaak in één keer zodra de onderliggende emotionele pijn volledig gehoord en gevoeld wordt. Als je gedachtes, emoties en lichamelijke sensaties op één lijn komen, ontstaat er rust en emotionele stabiliteit. Zo krijg je de regie weer terug over je leven en je gedachtes en bepaal je zelf waar je naartoe wil en waar je over wil nadenken. Om te kunnen stoppen met piekeren heb je om die reden vaak hulp nodig van een professional. Het aankijken van de pijn is namelijk best moeilijk in je eentje.

Piekeren als gewoonte

Soms is piekeren een gewoonte geworden, je default modus. Je bent niet meer in je lichaam, maar je leeft in je hoofd. Het gevolg hiervan is dat je continu afwezig bent. in wezen is er dan geen waarnemer meer aan de lijn. Als dit veel gebeurt, heeft het ook effect op je geheugen en je concentratievermogen, iets wat bij veel mensen met een depressie gebeurt. In mijn blog Waarom je je koffie vergeet, als je depressief bent kun je lezen hoe dat eruit ziet.

Als piekeren een gewoonte voor je is geworden, ben je dus teveel met je energie in je hoofd. Het kan zelfs zijn dat je hoofd hierdoor erg zwaar voelt of dat je vaak hoofdpijn hebt. Misschien voel je je voeten niet meer of voel je je leeg van binnen. In dit geval is het zaak dat je de energie beter verdeelt over je hoofd en je lichaam. Hieronder geef ik een paar suggesties om te stoppen met piekeren:

• Je aandacht richten op je voeten: richt je aandacht tijdens het staan of het wandelen eens op je voeten, hoe ze aanvoelen, de temperatuur, de textuur van je sokken, wat je onder je voeten voelt…. Dat trekt de energie uit je hoofd naar beneden, waardoor er een betere balans ontstaat en je je prettiger gaat voelen in je lichaam.
• Gapen: Als er veel spanning staat op je hoofd en je schouders is ook gapen een goed hulpmiddel. Vaak proberen we het te onderdrukken omdat we vinden dat het niet netjes is, maar ongegeneerd gapen zo lang als nodig is brengt heel veel ontspanning te weeg. Weet je niet hoe je dit kan opwekken? Doe maar eens een paar (yoga-)oefeningen in een heeeeel langzaam tempo. Je zult zien hoe snel je gaat gapen. Of kijk naar iemand anders die aan het gapen is. Onweerstaanbaar!
• Ontspanningsoefeningen: bepaalde ontspanningsoefeningen inzetten wanneer je gedachtes het van je overnemen helpt ook. Denk hierbij aan meditatietechnieken, yogahoudingen of ademhalingsoefeningen. Een hele eenvoudige oefening is deze: adem gedurende vijf seconden bewust uit, waarna je vanzelf weer gaat inademen. Zuig in zes seconden je longen weer vol. Als je dit een paar minuten volhoudt, gaat onmiddellijk je stress-niveau naar beneden en worden je gedachtes rustiger.

Lichaamsgerichte therapie bij piekeren

Piekeren heeft dus heel veel nut als je geen emotionele pijn wil voelen, maar het is natuurlijk een illusie om te denken dat het jou geen last bezorgt. Stoppen met piekeren is niet gemakkelijk maar wel mogelijk als je bereid bent je emotionele en fysieke pijn onder ogen te zien.

Wil je dit eens onderzoeken bij jezelf, dan ben je van harte welkom in mijn praktijk Tesoro. Middels massage- en lichaamsgerichte therapie help ik jou om je hoofd en je lijf op één lijn te krijgen zodat het piekeren minder wordt. Lees hier meer over de mogelijkheden!

Wil je nog meer informatie en tips, vraag dan mijn gratis weggever Weg van piekergedachtes aan.