“Mijn hoofd staat nooit stil,” zei ze en ze keek me aan met een mengeling van vermoeidheid en schaamte. “Het is altijd druk in mijn hoofd en ondertussen voel ik me zo leeg van binnen. Alsof ik iets mis.” Ze is niet de enige. Veel vrouwen met ADHD en depressie herkennen dit gevoel van onrust in hun hoofd en uitputting in hun lijf, vaak pas op latere leeftijd. Jarenlang dachten ze dat ze gewoon “te veel dachten”, “te druk waren” of “niet goed konden plannen”. Maar wat eronder ligt, is een brein dat anders werkt. En een lichaam dat onder druk staat.
De rusteloosheid van binnen
ADHD bij vrouwen ziet er vaak anders uit dan bij mannen. Het is minder opvallend, subtieler, meer intern. Waar jongens vaak druk en impulsief gedrag vertonen, leren veel meisjes en vrouwen al vroeg om hun onrust te verbergen. Ze maskeren, compenseren, en doen hun uiterste best om “normaal” te lijken.
Dat maskeren kost energie. Véél energie. Terwijl de buitenwereld een glimlach ziet, raast vanbinnen een storm.
Psychiater en ADHD-specialist Sandra Kooij verwoordt het treffend: “Vrouwen met ADHD raken vaak uitgeput, niet door hun drukte, maar door het continu proberen te voldoen aan verwachtingen die niet passen bij hoe hun brein werkt.”
Het voortdurende gevoel te falen — te chaotisch, te emotioneel, te vergeetachtig — maakt dat veel vrouwen hun eigen binnenwereld gaan wantrouwen. Ze raken verwijderd van hun intuïtie, van hun lichaam. En juist dat afgesneden raken van het voelen is de voedingsbodem voor iets anders: depressie.
Hoe ADHD en depressie elkaar versterken
De link tussen ADHD en depressie is sterk. Volgens onderzoek van Sandra Kooij en collega’s ontwikkelt tot wel 30 à 40% van de volwassenen met ADHD ooit een depressie. Dat is niet toevallig. Er zijn een aantal duidelijke verbanden:
1. Chronische overbelasting
Het ADHD-brein is voortdurend actief. Het zoekt prikkels, verbanden, ideeën. Daardoor is er zelden rust. Wanneer er onvoldoende herstelmomenten zijn, raakt het systeem uitgeput. Het lichaam schreeuwt om rust, maar het hoofd weet niet hoe. Overprikkeling en overgevoeligheid zijn vaak het gevolg.
2. Negatief zelfbeeld
Vrouwen met ADHD hebben vaak jarenlang het gevoel gehad dat ze tekortschieten. “Ik kan het niet”, “Waarom lukt het mij niet zoals anderen?” — gedachten die langzaam inslijten en de basis vormen voor perfectionisme, uitputting, zelfverwijten en somberheid.
3. Slaapproblemen
Sandra Kooij spreekt over de ‘vertraagde biologische klok’ van veel mensen met ADHD: “Hun dag-nachtritme loopt gemiddeld anderhalf uur achter. Dat betekent te laat naar bed, te laat herstel, en te weinig diepe slaap.” Slaapgebrek versterkt depressieve klachten, en een sombere stemming maakt het weer moeilijker om in actie te komen, een vicieuze cirkel die velen herkennen.
4. Hormonen
Kooij benadrukt dat hormonale schommelingen bij vrouwen een enorme invloed hebben op ADHD-symptomen. Rond menstruatie, zwangerschap of overgang kan de concentratie verslechteren en de stemming wisselvalliger worden. “Hormonen zijn niet de oorzaak,” zegt ze, “maar ze versterken de kwetsbaarheid.”
Maskeren tot je uitgeput bent
Een van de grootste valkuilen voor vrouwen met ADHD is maskeren: het aanleren van gedrag om maar niet op te vallen.
Een cliënt van mij zei eens:
“Ik heb mijn hele leven geprobeerd niet op te vallen. Altijd bezig geweest met wat anderen van me vonden. Hoe ik moest doen. Hoe ik moest zijn. En ergens onderweg ben ik mezelf kwijtgeraakt.”
Dat maskeren leidt tot voortdurende spanning in het lichaam. De schouders staan hoog, de adem zit vast, het hart klopt snel. Het is het lijf van iemand die altijd ‘aan’ staat.
Wanneer dat te lang duurt, ontstaat er iets paradoxaals: het lichaam schakelt over naar een soort bevriezing. De energie is op. De adrenalinevoorraad uitgeput. Wat volgt, is depressie, niet alleen als psychische klacht, maar als fysieke stilstand.
Het lichaam vergeet niet
In mijn praktijk zie ik het vaak: vrouwen die hun hele leven geleerd hebben te functioneren vanuit het hoofd, raken langzaam het contact met hun lichaam kwijt. Ze herkennen hun grenzen niet meer, voelen niet wanneer spanning zich opbouwt en ze verwarren rust met leegte.
Het lichaam vertelt je echter het hele verhaal. De spanning in je buik vertelt over ingehouden emoties. De stijve schouders over al die keren dat je sterk moest zijn. De oppervlakkige ademhaling over het niet durven voelen.
Zolang het lichaam blijft functioneren als pantser, blijft ook de onrust in stand. Daarom is het zo waardevol om niet alleen te praten over diagnoses als ADHD of depressie, maar om het lichaam mee te nemen in het gesprek. Door aanraking, ademhaling en aandacht kun je weer gaan luisteren naar de signalen die je jarenlang genegeerd hebt.
Een ander perspectief op ADHD bij vrouwen
Sandra Kooij pleit voor een brede kijk op ADHD. Niet als stoornis die alleen in het hoofd zit, maar als een biologisch en psychologisch samenspel. “ADHD is niet alleen een concentratieprobleem,” zegt ze. “Het is een verstoring van ritme, van tijdsgevoel, van emotionele regulatie. En dat raakt het hele mens-zijn.”
Die visie sluit aan bij wat ik vaak tegenkom: pas als vrouwen weer kunnen voelen gaan ze helen. Niet door meer controle, maar door zachtheid toe te laten. Niet door alles te willen begrijpen, maar door ruimte te maken voor wat er is.
Soms begint dat met iets eenvoudigs: ademhalen. Voelen hoe je borstkas beweegt. Of een zachte aanraking die zegt: je mag even stoppen met presteren.
Wanneer je jezelf herkent
Misschien herken jij jezelf in dit verhaal. Je bent slim, gevoelig, perfectionistisch en toch voel je je vaak chaotisch of “niet goed genoeg”. Je hoofd staat nooit stil, maar je lijf voelt moe. Je hebt periodes dat je alles aankunt, gevolgd door weken waarin alles te veel is.
Dat is niet omdat je het niet aankan, maar omdat je jarenlang hebt geprobeerd te functioneren in een wereld die niet werkt zoals jouw brein werkt.
Er is niets mis met jou, maar er is wel iets dat om aandacht vraagt.
De relatie tussen ADHD en depressie
ADHD en depressie zijn geen losstaande labels, maar twee kanten van dezelfde medaille: de voortdurende strijd tussen actie en uitputting, tussen controle en overgave. Het vraagt moed om te erkennen dat je hoofd te veel en je lichaam te weinig ruimte krijgt.
Wanneer je leert luisteren naar je lichaam, kun je de signalen van overbelasting eerder herkennen. En wanneer je die signalen serieus neemt — in plaats van ze te veroordelen — ontstaat er langzaam ruimte voor herstel.
Zoals een cliënt laatst zei na een sessie: “Ik wist niet dat stilte zo veilig kon voelen.”
Dat is de essentie van herstel bij ADHD en depressie: niet méér doen, maar leren rusten in jezelf. Massage- en lichaamsgerichte therapie kunnen je daarbij helpen. Kijk op mijn website voor de mogelijkheden.
0 reacties